บันทึการเรียนครั้งที่ 1
วันจันทร์ที่ 29 สิงหาคม พ.ศ. 2559
เมื่อเข้ามาถึงห้องเรียนแล้ว อาจารย์เบียร์ก็ได้แจกใบปั้ม หรือใบเช็คชื่อของการเข้าเรียน
และได้แจกเนื้อเพลงให้คนละ 1 แผ่น พร้อมกับชี้แจงรายละเอียดของเนื้อหาการเรียนการสอน
ของวิชา ความคิดสร้างสรรค์ ในรายวิชานี้จะมีอาจารย์ผู้สอนอยู่ 2 ท่าน
คือ อาจารย์เบียร์และอาจารย์จ๋า
พอได้เนื้อเพลงมาแล้ว อาจารย์เบียร์ก็สาธิตการร้องพร้อมกับให้ทำนองการร้อง
มีทั้งหมด 5 เพลง ดังนี้
1. Hello (สวัสดี)
2. Good Morning (สวัสดีตอนเช้า)
3. Fly Fly The Butterfly (ผีเสื้อบิน)
4. Incy Wincy Spider (แมงมุมลาย)
เนื้อหาของการเรียน
เรื่อง การจัดประสบการณ์เพื่อพัฒนา
ความคิดสร้างสรรค์สำหรับเด็กปฐมวัย
ความหมายของความคิดสร้างสรรค์
- Jellen and Urban
ความคิดสร้างสรรค์เป็นการคิดอย่างอิสระในเชิงนวัตกรรม
จินตนาการ
- De Bono
ความสามารถในการคิดนอกกรอบเพื่อนำมาใช้แก้ปัญหา
- อุษณีย์ โพธิสุข
กระบวนการทางปัญญาระดับสูงที่ใช้กระบวนการทางความคิดหลายๆ
อย่างมารวมกัน
เพื่อสร้างสรรค์สิ่งใหม่หรือแก้ปัญหาที่มีอยู่ให้ดีขึ้น
และต้องมีอิสรภาพทางความคิด
คุณค่าของความคิดสร้างสรรค์
- คุณค่าต่อสังคม
- คุณค่าต่อตนเอง
- ทำให้เกิดความสนุกสนาน เพลิดเพลิน
- ช่วยลดความเครียดทางอารมณ์
- มีความภูมิใจและเชื่อมั่นในตนเอง
- นำมาซึ่งความเป็นผู้นำ
- ตะหนักถึงคุณค่าของตนเอง
- ช่วยส่งเสริมสุนทรียภาพ
- สร้างนิสัยในการทำงานที่ดี
- พัฒนากล้ามเนื้อ
- เปิดโอกาสให้เด็กได้ค้นคว้า ได้ทดลอง
ได้ประสบความสำเร็จ
องค์ประกอบของความคิดสร้างสรรค์
Guilford ได้แบ่งองค์ประกอบของความคิดสร้างสรรค์เป็น
4 ด้าน
1. ความคิดคล่องแคล่ว (Fluency)
- ด้านถ้อยคำ (Word Fluency)
- ด้านการเชื่อมโยงความสัมพันธ์ (Association
Fluency)
- ด้านการแสดงออก (Expressional Fluency)
- ด้านการคิด (Ideation Fluency)
2.ความคิดริเริ่ม (Originality)
- ความคิดแปลกใหม่และแตกต่างไปจากความคิดธรรมดา
หรือแตกต่างจากบุคคลอื่น
3. ความคิดยืดหยุ่น (Flexibility)
- ความคิดยืดหยุ่นที่เกิดขึ้นทันที (Spontaneous
Flexibility)
- ความคิดยืดหยุ่นทางการดัดแปลง (Adapture
Flexibility)
4. ความคิดละเอียดลออ (Elaboration)
- ความคิดที่เกี่ยวกับรายละเอียดที่ใช้ในการตกแต่ง
- เพื่อทำให้ความคิดริเริ่มนั้นสมบูรณ์ยิ่งขึ้น
พัฒนาการทางความคิดสร้างสรรค์
Torrance ได้แบ่งออกเป็น 3 ระยะ
- ระยะแรกเกิด – 2 ขวบ
- ระยะ 2 -4 ขวบ
- ระยะ 4-6 ขวบ
- แรกเกิด-2ปี มีจินตนาการ สำรวจสิ่งแวดล้อมรอบตัว
- 2-4 ปี ตื่นตัวกับสิ่งใหม่
ใช้จินตนาการกับการเล่น ยึดตัวเองเป็นศูนย์กลาง ช่วงความสนใจสั้น
- 4-6 ปี สนุกกับการวางแผน การเล่น การทำงาน
ชอบเล่นสมมติเชื่อมโยงสิ่งต่างๆได้
แต่จะเข้าใจเหตุและผลได้ไม่ดีนัก
ลำดับขั้นของพัฒนาการทางความคิดสร้างสรรค์
Torrance ได้แบ่งเป็น 5 ขั้น
- ขั้นที่ 1 แสดงออกอย่างอิสระทางความคิด
ไม่คำนึงถึงคุณภาพ
- ขั้นที่ 2 งานที่ผลิตต้องอาศัยทักษะบางอย่าง
- ขั้นที่ 3 ประดิษฐ์สิ่งใหม่ๆโดยไม่ซ้ำใคร
- ขั้นที่ 4 ปรับปรุงขั้นที่
3
- ขั้นที่ 5 คิดสิ่งที่เป็นนามธรรมขั้นสูงสุด
คิดหลักการใหม่ๆ
ประโยชน์ของความคิดสร้างสรรค์
- ก่อให้เกิดสิ่งแปลกใหม่
- อำนวยประโยชน์สุขให้แก่บุคคล
- ช่วยให้เข้าใจปัญหาและแก้ปัญหาได้ดี
- ช่วยให้บุคคลประสบความสำเร็จ
- ช่วยให้ปรับตัวได้ดี
แนวคิดทฤษฎีทางความคิดสร้างสรรค์
แนวคิดและทฤษฎีโครงสร้างทางปัญญาของ
Guilford
อธิบายความสามารถของสมองมนุษย์เป็นแบบจำลอง 3
มิติ
มิติที่ 1 เนื้อหา
(ข้อมูลหรือสิ่งเร้าที่เป็นสื่อในการคิด)
- ภาพ
- ภาษสัญลักษณ์
- ภาษา
- พฤติกรรม
มิติที่ 2 วิธีคิด
(กระบวนการทำงานของสมอง)
- การรู้และเข้าใจ
- การจำ
- การคิดแบบอเนกนัย
- การคิดแบบเอกนัย
- การประเมินค่า
มิติที่ 3 ผลของการคิด
(การตอบสนองต่อข้อมูลหรือสิ่งเร้า)
- หน่วย
- จำพวก
- ความสัมพันธ์
- ระบบ
- การแปลงรูป
- การประยุกต์
ทฤษฎี Constructivism
- เด็กเรียนรู้เอง
- เด็กคิดเอง
- ครูกับเด็กเรียนรู้ไปด้วยกัน
- สร้างองค์ความรู้ใหม่ด้วยตนเอง
ทฤษฎีของ Torrance
ความคิดสร้างสรรค์เป็นกระบวนการของความรู้สึกต่อปัญหา
แล้วรวบรวมความคิดตั้งเป็น
สมมติฐาน และเผยแพร่ผลที่ได้จากการทดสอบ
- ขั้นที่ 1 การพบความจริง
- ขั้นที่ 2 การค้นพบปัญหา
- ขั้นที่ 3 การตั้งสมมติฐาน
- ขั้นที่ 4 การค้นพบคำตอบ
- ขั้นที่ 5 ยอมรับผล
บรรยากาศที่ส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์
- เด็กรู้สึกปลอดภัย
- ให้เด็กได้ลองเล่นคนเดียว
- ได้สำรวจ ค้นคว้า และสร้างสรรค์ด้วยตนเอง
- ขจัดอุปสรรค
- ไม่มีการแข่งขัน
- ให้ความสนใจเด็ก
ลักษณะของเด็กที่มีความคิดสร้างสรรค์
- มีไหวพริบ
- กล้าแสดงออก
- อยากรู้อยากเห็น
- ช่างสังเกต
- มีอารมณ์ขัน
- มีสมาธิ
- รักอิสระ
กิจกรรมที่ส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์
Torrance ได้กล่าวถึงลักษณะของกิจกรรมที่ส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ไว้
3 ลักษณะ
- ลักษณะที่ 1
ความไม่สมบูรณ์ การเปิดกว้าง (Incompleteness,
Openness)
- ลักษณะที่ 2
การสร้างบางอย่างขึ้นมา และนำมาใช้ให้เกิดประโยชน์
- ลักษณะที่ 3 การใช้คำถามของเด็ก
แนวทางการส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของ Torranceส่งเสริมให้เด็กถาม
- เอาใจใส่ความคิดของเด็ก
- ยอมรับคำถามของเด็ก
- ชี้แนะให้เด็กหาคำตอบด้วยตนเอง
- แสดงให้เด็กเห็นว่าความคิดของเด็กมีคุณค่า
การตั้งคำถาม 5W1H
- Who ใคร
- What อะไร
- Where ที่ไหน
- When เมื่อไหร่
- Why ทำไม
- How อย่างไร
ต่อมาเป็นการทำกิจกรรมการเรียนรู้
อาจารย์ให้จับคู่กัน 2 คนแล้วแจกกระดาษ 100 ปอนด์ให้คู่ละ 1 แผ่น และสีเทียนที่อาจารย์
เตรียมไว้ให้พร้อมกับอธิบาย
การทำกิจกรรมให้ดังนี้
1. อาจารย์จะเปิดเพลงให้นักศึกษาฟัง
2. ระหว่างที่ฟังเพลง ให้นักศึกษาใช้สีเทียนเขียนลากเส้นไปเรื่อยๆจนกว่าเพลงจะจบ
โดยนักศึกษาจะลากเป็นเส้นแบบไหนก็ได้
3. เมื่อเพลงจบแล้วให้นักศึกษาสังเกตผลงานของตัวเองว่า เส้นที่เราลากไปนั้นสามารถเป็น
รูปอะไรได้บ้าง แล้วให้นักศึกษานำสีเทียนมาวาดรูปภาพที่สังเกตได้ตามรอยที่ลากไว้
4. เมื่อทำกิจกรรมเสร็จแล้ว ให้ตัวแทนของแต่ละคู่ออกมานำเสนอผลงานของตัวเอง
(นี่คือผลงานของคู่ฉัน รูปที่คู่เราสังเกตและวาดได้คือ ปลาหมึกกำลังกินมดเอ็กซ์)
ผลงานของเพื่อน
การนำเสนอผลงาน
ความรู้ที่ได้รับ
1. มีจินตนาการในการวาดภาพ
2. มีสมาธิในการเรียน
3. มีความสามัคคีและความร่วมมือในการทำงานคู่
4. การจัดประสบการณ์เพื่อพัฒนาความคิดสร้างสรรค์สำหรับเด็กปฐมวัย
การประเมิน
- ประเมินตนเอง : ตั้งใจฟังครูอธิบายและให้ความร่วมมือในการทำกิจกรรม
- ประเมินเพื่อน : เพื่อนๆน่ารัก ตั้งใจเรียนและให้ความร่วมมือในการทำกิจกรรมเป็นอย่างดี
- ประเมินอาจารย์ : อาจารย์เตรียมเนื้อหาการสอนมาครบถ้วนและตรงต่อเวลา ให้คำแนะนำกับ
นักศึกษาเป็นอย่างดี